Passive Voice Nedir? Nasıl Kullanılır?

Sonunda cesaretinizi topladınız ve hoşlandığınız kişiye WhatsApp’tan yazmaya karar verdiniz. Uzun uzun telefona baktıktan sonra gönder tuşuna bastınız ve heyecanla beklemeye başladınız. Kalbiniz yerinden çıkacak gibi atıyordu ki ekranda iki mavi tik ve o yazı belirdi:

SEEN (görüldü)

Bu tatsız örnek için üzgünüz, ama işte aldığınız bu cevap passive, yani edilgen bir cümle -ve farkında olmasanız bile aslında sık sık karşınıza çıkıyor. Tıpkı Türkçede olduğu gibi “O, mesajınızı gördü” yerine “Mesajınız görüldü” demek istediğimiz durumlarda Passive Voice kullanıyoruz. Böylelikle vurguyu özneden çekiyor, eyleme veya eylemden etkilenen tarafa aktarıyoruz.

Passive Voice Nedir?

Passive Voice’u anlamak için Active voice’u bilmeniz yararlı olacaktır. Bu terimlerin Türkçedeki tam karşılığını ortaokul yıllarında gördüğümüz dilbilgisi derslerinden hatırlayabilirsiniz:

Active Voice = Etken çatı /  Passive Voice = Edilgen çatı

Daha fazla ilerlemeden önce hatırlatmakta fayda var: Passive ve Active Voice ile cümle kurabilmek için cümlenin ögelerini, özellikle özne ve eylemi ayırt edebilmeniz gerek. Basit bir örnek ile başlayalım:

• Children watch cartoons. (Çocuklar çizgi film izler.) = Active Voice

Bu cümlede “children” özne, “watch” ise eylem. Özne, eylemi yapıyor. Oldukça basit değil mi? Aynı cümleyi Passive Voice ile ifade etmek için şöyle değiştirmeliyiz:

• Cartoons are watched by children. (Çizgi film çocuklar tarafından izlenir.) = passive voice

İki cümle arasındaki farklara göz atacak olursak:

1. Cümlenin öznesi değişti: Passive Voice ile kurduğumuz cümlede özne artık “children” değil “cartoons”. Fakat özne olmasına rağmen eylemi yapan değil eylemden etkilenen konumunda (çizgi filmler izlemezler izlenirler). Passive voice’un temel mantığı da bu yapı değişikliği üzerine kurulu.
2. “Watch” kelimesinin, yani eylemin çekimi değişti. Active cümlede birinci halini kullanırken Passive cümlede üçüncü halini kullandık. Hatırlayın: Present Perfect Tense cümlelerinde fiilleri üçüncü haliyle çekimliyorduk.
3. Active cümlenin öznesi “Children,” Passive cümlede en sona yerleşti ve önüne “by” (tarafından) edatını getirdik. Fakat bu bir kural değil, eğer eylemi kimin yaptığı önemliyse kullandığımız bir ifade. Şimdilik iki yapıyı ayırt edebilmek için by children tarafını cümleye ekledik.

Peki ama bu cümleyi active voice ile gayet rahat bir şekilde ifade edebiliyorken niye zahmet edip de passive voice kullanalım ki?

Bu sorunun birden fazla cevabı var; ve inanın öğrenmek çok işinize yarayacak. Ama önce işin mutfağını merak edenler için biraz dilbilgisi.

Passive Voice ile Cümle Kurmak

Active voice ile kurduğumuz bir cümleyi passive voice’a nasıl çeviririz? Gelin bir cümle üzerinden adım adım ilerleyelim.

• Elon Musk bought Twitter for $44 billion. (Elon Musk, Twitter’ı 44 milyar dolara satın aldı.)

İngilizcedeki temel cümle yapısı özne + eylem + nesne şeklinde. Önce active cümlenin ögelerini belirleyelim.

Özne: Elon Musk – Eylem: buy – Nesne: Twitter

Oldukça net, değil mi?

Active cümleler dolaylı anlatımdan kaçar ve kimin ne yaptığı açıkça bellidir. Passive cümlelerse dolaylıdır ve cümlenin aktörünü ikinci plana atar. Bunun için ögelerin sıralamasını değiştirmemiz gerek.

Şimdi nesneyi cümlenin öznesine çevireceğiz. Artık öznemiz Elon Musk değil, Twitter. Bu yüzden Twitter’ı başa getireceğiz, Elon Musk’ı sona atacağız.

Özne (eylemden etkilenen şey/kişi): Twitter – Eylem: buy – Eylemi yapan kişi: Elon Musk

Passive cümleyi kurmadan önce active cümlenin tense’ine yani zamanına dikkat etmeliyiz, çünkü her iki cümlede de aynı zamanı kullanacağız.

Örnek cümlenin zamanı: simple past tense

Passive cümlelerin temel yapısı özne + to be + fiilin üçüncü hali (+ by + eylemi yapan kişi) şeklinde. Yani cümleye ekleyeceğimiz ekstra kısımlar: to be ve eğer kimin yaptığını belirtmek istiyorsak by olacak. Peki ama her zaman fiilin üçüncü halini kullanıyorsak cümlenin geçtiği zamanı nasıl belirteceğiz? Cevap: to be kısmını uygun zamana göre çekimleyerek.

• Twitter was bought by Elon Musk for $44 billion. (Twitter, Elon Musk tarafından 44 milyar dolara satın alındı.)

Bu cümlede kullandığımız “buy” fiili kendisinden sonra nesne aldığı için geçişli yani transitive bir fiildi (buy Twitter, buy a house, buy a phone) fakat geçişsiz yani intransitive fiiller ile passive cümle kuramıyoruz; çünkü özne haline getirebileceğimiz herhangi bir nesne bulunmuyor.

• I haven’t slept yet. (Henüz uyumadım.)

“Sleep” nesne almıyor. Neyi uyumadın? sorusu hiçbir anlam ifade etmiyor. Bu yüzden bunun gibi geçişsiz fiil içeren cümlelerin passive hali yoktur.

Temel yapıyı öğrendiğimize göre biraz daha kompleks cümleler kurmaya başlayabiliriz.

• The company requires employees to arrive on time. (Şirket çalışanların zamanında gelmesini şart koşar.)
• Employees are required to arrive on time by the company. (Çalışanların zamanında gelmesi şirket tarafından şart koşulur.)

Nesne ve özneler her zaman tek kelimeden oluşmak zorunda değil. Bazen uzun bir tamlama da bu görevi görebilir.

• The government denied the claims of corruption that were in the news. (Hükümet haberlerdeki yolsuzluk iddialarını reddetti.)
• The claims of corruption that were on the news were denied by the government. (Haberlerdeki yolsuzluk iddiaları hükümet tarafından reddedildi.)
• Parents who love each other will raise a happy child in a peaceful environment. (Birbirini seven ebeveynler huzurlu bir ortamda mutlu bir çocuk yetiştirecek.)
• A happy child will be raised in a peaceful environment by parents who love each other. (Mutlu bir çocuk birbirini seven ebevenyler tarafından huzurlu bir ortamda yetiştirilecek.)

Örnek verdiğimiz tüm bu Active ve Passive yapılı cümleler aynı şeyden bahsediyor olabilir, fakat aralarında bir fark var: vurgu. Bu da bizi passive voice yapısını ne için kullanacağımıza ve ne fark yaratacağımıza getiriyor.

Passive Voice Nerelerde Kullanılır?

Bu soruyu cevaplamak için verdiğimiz ilk örneği tekrar hatırlayalım.

• Cartoons are watched by children.

Şimdi “by” edatından sonrasını cümleden çıkaralım.

• Cartoons are watched. (Çizgi filmler izlenir.)

Ufak bir değişiklikle cümlenin tonunu değiştirmiş olduk. Birileri çizgi film izliyor fakat kim bilmiyoruz. Çocuklar mı? Yetişkinler mi? İşte bu yüzden “by” edatını kullanmadığımız her passive cümle aslında biraz gizemli.

Öznenin Bilinmediği Zamanlarda 

Bir eylemi kimin gerçekleştirdiğini bilmiyorsak passive voice kullanırız.

• My glasses are broken! (Gözlüğüm kırık/kırılmış!)
• Paul’s wallet was stolen last night. (Paul’un cüzdanı dün gece çalındı.)

Bu cümleleri active voice ile kurmak için “somebody” veya “someone” gibi muğlak bir özneye ihtiyacımız var.

• Somebody broke my glasses! (Biri gözlüğümü kırmış!)
• Someone stole Paul’s wallet last night. (Biri dün gece Paul’un cüzdanını çaldı.)

Eylem veya Eylemden Etkilenen Taraf Daha Önemliyse

Bazen vurgu her şeydir.

• The whole city was destroyed by the earthquake. (Tüm şehir deprem tarafından yıkıldı.)
• The earthquake destroyed the whole city. (Deprem tüm şehri yıktı.)

Bu cümlede şehrin yıkılması, depremin kendisinden daha önemli bir haber. Bu yüzden passive voice ile cümlenin vurgusunu öne aldık.

Bazı durumlarda eyleme kimin veya neyin sebep olduğunu söylemeye gerek yoktur. Örneğin avukatınız size şunu diyebilir:

• Don’t worry, your legal issues will be taken care of. (Endişelenmeyin, yasal mevzularınız halledilecek.)

Böylesine hassas bir konuyla kimin ilgilendiğini elbette bilirsiniz. Fakat size hatırlatılmasına gerek yoktur, çünkü önemli olan işinizin görüleceğinden emin olmanızdır.

Öznenin Ne/Kim Olduğu Çok Bariz ise

Bu duruma verebileceğimiz en iyi örnek aynı zamanda en basiti:

• I was born in 1995. (1995 yılında doğdum.)

Hepimizin zamanında pek de anlamadan ezberlediği bu kalıp aslında passive bir yapı. Bu bol anlamlı fiilin çekimleri bear / bore / born şeklinde. Cümleyi active yapıyla kuracak olsaydık şunu dememiz gerekirdi.

• My mother bore me in 1995. (Annem bana 1995 yılında doğum yaptı.)

Fakat ana dili İngilizce olan kimse böyle bir ifade kullanmıyor, çünkü her zaman annemizin çocuğuyuzdur. Bir başka örnek:

• An 19-year-old boy from Florida was arrested and charged with murder. (Florida’da 19 yaşındaki bir çocuk tutuklandı ve cinayetle suçlandı.)

Suçluları tutuklayanların polis ve suçlamayı yürüyenlerin yargı görevlileri olduğu zaten herkes tarafından bilinen bir gerçek. Bu yüzden özneyi belirtmemize gerek yok.

Eylemi Yapan Taraf Özel Değil Genel Bir Grupsa

• It was once thought that the Earth was flat. (Bir zamanlar dünyanın düz olduğu düşünülüyordu).

Bu cümlede geçmişte var olan genel bir düşünceden bahsedildiği için özne belirtmiyoruz. Bir arkadaşınızı tanıştırırken şu cümleyi kullanırsınız:

• She’s called Amy. (Adı Amy / Ona Amy deniyor).

Fakat şu cümleyi kullanmazsınız:

• People call her Amy. 

Birine Sorumluluk Yüklemek İstemediğimizde

Resmi yazılarda kişilere parmak göstermekten kaçınılır ve ortada yanlış bir şey olduğunda dahi diplomatik bir tavır sergilenir. Devlet dairelerinin ve hukuk bürolarının yazıları neredeyse her zaman passive voice içerir. Örneğin siyasetçiler sorumluluktan kaçmak için şu cümleyi sık sık dile getirir:

• Some mistakes were made during the process. (Bu süreçte bazı hatalar yapıldı).

Hatayı kim yaptı? Bilmiyoruz -ve onlar da öğrenmemizi istemiyor!

Passive Voice Nerelerde Kullanılmaz?

Açıkçası passive voice uzun zamandır çok tartışılıyor. İngilizcenin yalın olmasını savunan insanlar bu yapıya karşı çıkıyor. Onlara göre eğer mümkünse her zaman active voice kullanmalıyız. Hatta bilimsel makalelerde passive voice kullanmak oturmuş bir gelenek olduğu halde bilim insanları son zamanlarda makalelerini anlaşılabilir kılmak için sık sık active voice kullanmaya başladı. Tıpkı şu örnekteki gibi:

• Carbon dioxide was dissolved in water. (Karbondioksit suda çözüldü.)
• We dissolved carbon dioxide in water. (Karbondioksiti suda çözdük.

Bazılarıysa bunun yazarın üslubuna bağlı olduğunu söyleyerek passive voice’u destekliyor. Fakat bazı anlar var ki passive voice’tan gerçekten kaçınmak gerek. Bu yapı, bürokratik makamlar tarafından sık sık kullanıldığından bazı durumlar için gereksiz resmi bir tona sahip. Üstelik beynimiz konuşurken active voice ile cümle kurmaya daha yatkın. Örneğin şöyle bir cümleyi ana dili İngilizce olan birinden duymanız çok zor:

• A cup of coffee is drunk by Paul every morning. (Bir fincan kahve her sabah Paul tarafından içilir).

Bunun yerine active hali kullanılır:

• Paul drinks a cup of coffee every morning.  (Paul her sabah bir fincan kahve içer.)

Ayrıca passive voice, cümleleri gereksiz yere uzattığı için dikkatli kullanılmalı.

BONUS: Günlük konuşma dilinde aksiyon bildiren fiillerle beraber “to be” yerine “got” kullanabiliyoruz.

• She got hurt on the road. (Yoldayken yaralandı).

Fakat durum bildiren cümlelerde bu geçerli değildir:

• She is loved by everyone I know. (tanıdığım herkes tarafından sevilir) / She got loved by everyone I know.

Kullanılan Zamana Göre Active ve Passive Cümleler

Neden ve ne zaman passive voice kullanılması gerektiğini konuştuğumuza göre dil bilgisine geri dönebiliriz. Ne de olsa passive bir cümle kurarken bugüne kadar öğrendiğiniz diğer pek çok kuralı da uygulamanız gerekecek. Aşağıdaki tabloda active ve passive cümleleri istediğimiz zamana göre nasıl çekimlediğimizi görebilirsiniz.

Olumlu ve Olumsuz Passive Cümleler

Tıpkı active cümlelerde olduğu gibi passive cümlelerde de olumsuzluk belirtebiliyoruz. Bunun için kullanacağımız yapı şu şekilde:

DURUM: Patron, proje beğenilince böbürleniyor:

Olumlu: Özne + to be + Yüklem (3. hali) ( + by)

• The project has been carried out by our team since May. (Proje mayıstan beri bizim ekibimiz tarafından yürütülmekte.)DURUM: Patron, proje beğenilmeyince sorumlu olmadıklarını hatırlıyor:Olumsuz: Özne + to be + not + Yüklem (3. hali) + by
• The project hasn’t been carried out by our team since May. (Proje mayıstan beri bizim ekibimiz tarafından yürütülmemekte.

Bir diğer örnek için şu iki cümleyi inceleyin:

• I’m so excited! I’m invited to the big party tomorrow! (Çok heyecanlıyım! Yarınki büyük partiye davetliyim!
• I’m a little sad that I’m not invited to the big party tomorrow. (Yarınki büyük partiye davetli olmadığım için biraz üzgünüm.)

Passive Voice Soru Cümleleri

Passive voice ile evet/hayır soruları sormak için şu yapıyı kullanırız:

to be + Özne + Fiil (3. Hali) (+by)

• Are you selected for the new job? (Yeni işe seçildin mi?)

5W (who, what, when, where, why) ve How soru kalıpları içinse şu formatı uygularız:

Soru Kalıbı + to be + Özne + Fiil (3. Hali) (+by)

• How many people are employed by the factory? (Fabrikada kaç kişi çalışıyor?)
• What were you told in the principal’s room? (Sana müdürün odasında ne söylendi?)
• When will the experiment be carried out? (Deney ne zaman gerçekleşecek?)

Passive Voice Örnek Cümleler

İnternetteki çoğu kaynakta örnek olarak gösterilen passive cümleler teorik olarak doğru olsa da pratik olarak yanlış -yani dilbilgisi açısından hatasız; fakat ana dili İngilizce olan bir kişinin ağzından duyma ihtimaliniz oldukça düşük. Bu yüzden kulağa doğal gelen bazı passive cümle örneklerini sizin için derledik.

• Hundreds of people were forced to leave their houses. (Yüzlerce insan evden çıkmaları için zorlandı.)
• Sir, can you help me? I think I am being followed. (Bayım, bana yardımcı olabilir misiniz? Sanırım takip ediliyorum.)
• Women are being paid less than their male co-workers. (Kadınlara erkek iş arkadaşlarından daha az para ödeniyor.)
• I’m sorry I can’t join you for dinner. I was told to stay in the office. (Üzgünüm, akşam yemeği için size katılamam. Bana ofiste kalmam söylendi.)
• Old magazines can be borrowed from the library. (Eski dergiler kütüphaneden ödünç alınabilir.)
• Soldiers are being held as captives by the terrorist organization. (Askerler, terör organizasyonu tarafından esir tutuluyor.)
• Hagia Sophia is listed as a World Heritage Site. (Ayasofya, Dünya Mirası olarak listelendi.)
• Evolutionary theory has been excluded from the national curriculum. (Evrim teorisi ulusal müfredattan çıkarıldı.)
• It is believed that black cats bring bad luck. (Kara kedilerin uğursuzluk getirdiğine inanılır.)
• Such behaviors will not be tolerated here. (Burada böyle davranışlara müsamaha gösterilmeyecek.)
• Rishi Sunak has been selected as the United Kingdom’s new prime minister. (Rishi Sunak, Birleşik Krallık’ın yeni başbakanı olarak seçildi.)

Bizden şimdilik bu kadar. Unutmayın, İngilizce dilbilgisi öğrenmenin en iyi yolu sık sık pratik yapmaktır. Ana dili İngilizce olan eğitmenlerle birebir konuşma egzersizleri yapmak da en etkili pratik yöntemlerinden biri. İngilizcenizi geliştirmek için bugün bir adım atın ve Cambly uygulamasını indirin!